ในโรงงานอุตสาหกรรมหลายประเภท เช่น โรงงานปิโตรเคมี, โรงกลั่นน้ำมัน, แท่นขุดเจาะน้ำมันและก๊าซ, โรงงานผลิตเคมีภัณฑ์, โรงงานผลิตยา, โรงงานอาหารและเครื่องดื่มบางส่วน, หรือแม้แต่ไซโลเก็บธัญพืช ล้วนมีโอกาสที่สารไวไฟ เช่น ก๊าซ, ไอระเหย, ของเหลว, หรือฝุ่นละอองที่ติดไฟได้ จะปะปนอยู่ในอากาศและก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อการระเบิดได้ตลอดเวลา
ในสภาพแวดล้อมที่ละเอียดอ่อนเช่นนี้ ระบบแสงสว่างทั่วไปไม่สามารถใช้งานได้ เพราะประกายไฟเพียงเล็กน้อย ความร้อนจากพื้นผิวโคมไฟ หรือแม้แต่การลัดวงจร ก็อาจเป็นชนวนให้เกิดโศกนาฏกรรมได้ นี่คือเหตุผลว่าทำไม โคมไฟกันระเบิด LED จึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง เพื่อให้แสงสว่างที่เชื่อถือได้ ปลอดภัยสูงสุด และเป็นไปตามข้อกำหนดด้านความปลอดภัยที่เข้มงวด การเลือก โคมไฟกันระเบิด ที่เหมาะสมคือหัวใจสำคัญในการปกป้องชีวิตและทรัพย์สิน
"Hazardous Locations" หรือ "พื้นที่อันตราย" คือ พื้นที่ที่มีความเสี่ยงสูงที่อาจเกิดไฟไหม้หรือการระเบิด เนื่องจากการมีอยู่ของสารไวไฟในปริมาณที่เพียงพอต่อการจุดระเบิด สารเหล่านี้อาจอยู่ในรูปของก๊าซไวไฟ, ไอระเหย, ฝุ่นละออง หรือเส้นใยฝอยที่ติดไฟได้
การจำแนกพื้นที่เสี่ยงระเบิด (Hazardous Area Classification) เป็นสิ่งสำคัญมากในการออกแบบและติดตั้งอุปกรณ์ไฟฟ้า รวมถึง โคมไฟกันระเบิด LED การจำแนกนี้จะกำหนดประเภทและระดับความปลอดภัยของอุปกรณ์ที่สามารถนำมาใช้ได้ ระบบการจำแนกที่นิยมใช้มี 2 ระบบหลัก คือ
ระบบนี้จะแบ่งพื้นที่ตาม "โซน (Zone)" ขึ้นอยู่กับความถี่และระยะเวลาที่สารไวไฟปรากฏอยู่ แบ่งเป็น 2 กลุ่มหลักคือ
ประเภทสารไวไฟ | ระดับความเสี่ยง (Zone / Division) | ลักษณะพื้นที่การปรากฏของสารไวไฟ | ความต้องการป้องกันของโคมไฟ | ตัวอย่างการใช้งาน |
---|---|---|---|---|
ก๊าซ / ไอระเหย / หมอก (Gas) | Zone 0 | พื้นที่ที่มีสารไวไฟปรากฏขึ้นตลอดเวลา ภายใต้สภาวะการทำงานปกติ | สูงสุด | ภายในถังเก็บก๊าซ, ห้องผสมสารเคมี |
Zone 1 | พื้นที่ที่มีสารไวไฟมีโอกาสปรากฏขึ้น ภายใต้สภาวะการทำงานปกติ | สูง | รอบท่อก๊าซ, ปั๊มน้ำมัน | |
Zone 2 | พื้นที่ที่มีสารไวไฟที่ไม่น่าจะปรากฏขึ้น ภายใต้สภาวะการทำงานปกติ | ปานกลาง | พื้นที่ใกล้เคียง Zone 1 | |
ฝุ่นละอองติดไฟ(Dust) | Zone 0 | พื้นที่ที่มีฝุ่นติดไฟปรากฏตลอดเวลา ภายใต้สภาวะการทำงานปกติ | สูงสุด | ภายในไซโล, ระบบลำเลียงฝุ่น |
Zone 1 | พื้นที่ที่มีฝุ่นติดไฟมีโอกาสปรากฏขึ้น ในปริมาณมากพอจะเกิดอันตราย ภายใต้สภาวะการทำงานปกติ | สูง | รอบเครื่องบด, เครื่องร่อนผง | |
Zone 2 | พื้นที่ที่ไม่น่ามีฝุ่นติดไฟปรากฏขึ้นในปริมาณที่มากพอจะเกิดอันตราย ภายใต้สภาวะการทำงานปกติ | ปานกลาง | พื้นที่รอบคลังวัตถุดิบ |
หมวดหมู่การแบ่งประเภท | ประเภทสารไวไฟ/ความถี่หรือระยะเวลาที่เกิด | คำอธิบายหมวดหมู่ |
---|---|---|
Class | Class I | ก๊าซไวไฟ, ไอระเหย หรือของเหลวที่ติดไฟได้ |
Class II | ฝุ่นละอองที่ติดไฟได้ | |
Class III | เส้นใยหรือฝอยที่ติดไฟได้ง่าย | |
Division | Division I | สารไวไฟปรากฏอยู่ตลอดหรือ ปรากฏบ่อยครั้ง ภายใต้สภาวะการทำงานปกติ |
Division II | สารไวไฟไม่น่าจะปรากฏ ภายใต้สภาวะการทำงานปกติ หรือ ปรากฏเพียงช่วงสั้นๆ ในสภาวะ ผิดปกติ |
***โดยอย่างไรก็ตามจากที่กล่าวมาในประเทศไทยนิยมใช้ระบบตามมาตรฐาน IECEx / ATEX
![]() |
![]() |
![]() |
---|
24 กันยายน 2568
ผู้ชม 74 ครั้ง